Szwajcaria - fakty i mity #15 - Jak rozpocząć swoją przygodę ze Szwajcarią?

Mówi się, że najtrudniejszy jest zawsze pierwszy krok, a wyjazd do oddalonego o ponad tysiąc kilometrów kraju jest z pewnością krokiem wręcz milowym.

Decyzja o emigracji z kraju w moim przypadku zapadła po półrocznych przemyśleniach, ale jest to ten etap w życiu, na który spokojnie przeznaczyć można znacznie więcej czasu. By jednak zdecydować się na wyjazd w nieznane, warto jest zapoznać się z podstawowymi sprawami, które napotkamy na swojej drodze tuż po przekroczeniu granic obcego kraju.

 Szwajcaria, mimo iż mieszka tu ogromna ilość obcokrajowców, nie jest w rzeczywistości krajem, który czeka na imigrantów z otwartymi ramionami, a wszystkie papierkowe sprawy da się załatwić od ręki w jeden dzień. Najczęstszymi celami wyjazdów do Szwajcarii są: chęć zamieszkania i pracy na terenie kraju, praca sezonowa, studia bądź inna forma nauki, czy też cele turystyczne. Niezależnie jednak od formy przybycia, bądź zamieszkiwanej części kraju (dopuszczalne są niewielkie różnice kantonalne) podstawowe zasady pozostają niezmienne.

Przyjazd do kraju

W momencie przybycia do kraju każda osoba, która zamierza zostać w nim na dłużej, musi zwrócić się w kierunku najbliższej gminy (Gemeinde). W tym miejscu zgłasza ona swoją obecność w kraju. Od tej chwili jest ona turystą/-tką w Szwajcarii. Status turysty można mieć przez okres 3 miesięcy. Po upływie tego czasu (bądź wcześniej) należy opuścić kraj. Jeśli „turysta” wyraża chęć dalszego pobytu powinien ponownie odwiedzić wyżej wspomniane miejsce i poinformować o tym.

 Pozwolenie na pobyt

Zgłoszenie chęci dłuższego niż 3 miesiące pobytu w gminie jest równocześnie zgoda na wystawienie pozwolenia na pobyt. Nie posiadając w tym momencie umowy o pracę, otrzymuje się pozwolenie L, które przedłuża nasz pobyt na następne 3 miesiące. Przez ten okres jest się zameldowanym jako „szukający pracy”. Jeśli nie znajdzie się zatrudnienia, pojawiają się dwa wyjścia: wyjazd z kraju bądź przedłużenie wcześniejszego pozwolenia na kolejne 3 miesiące. Gdy w którymkolwiek momencie otrzyma się umowę o pracę, zostaje (na jej podstawie) wystawione nowe pozwolenie – w przypadku „nowo przyjezdnych” oraz osób, posiadających umowę na czas określony jest to najczęściej pozwolenie L* ze statusem „zdolny do pracy”.

*W opisanym drugim przypadku pozwolenie L może być wystawione na okres dłuższy niż 3 miesiące. Zazwyczaj jest to zależne od czasu zawartego na umowie.

** W ramach ścisłości dodam, iż kolejnymi pozwoleniami są pozwolenie B, wystawiane na okres dłuższy niż rok (najczęściej przy umowie na czas nieokreślony) oraz pozwolenie C - nieograniczone czasowo.

Oczekiwanie na dowód (Ausländerausweis) może trwać od tygodnia do nawet 3 miesięcy. Koszt jego wyrobienia różni się kantonalnie (w moim przypadku – kanton Aargau – 66 CHF).

Poszukiwanie pracy

Osobiście setki razy słyszałam już powiedzenie, że w Szwajcarii praca leży na ulicy i po prostu trzeba się po nią schylić. Czy jest to prawda? Nie można stwierdzić tego jednoznacznie. Z pewnością jest dużo ludzi, którzy to potwierdzą, ale i znajdzie się drugie tyle, które zdecydowanie zaprzeczy. Zawody, w których obcokrajowcy są mile widziani to (w przypadku kobiet): opiekunka do osób starszych lub do dzieci, pielęgniarka, pomoc domowa (jak i wszelkie prace sprzątające), prace na produkcjach. Jeśli chodzi o mężczyzn to głównie cenione są umiejętności techniczne, dlatego panowie mogą znaleźć swoje miejsce pracy na budowach, w firmach zajmujących się montażem, elektryką, sanitariatem itp. Niezależnie od płci obcokrajowcy chętnie przyjeżdżają na prace sezonowe. Najczęściej są to zbiory owoców i warzyw, praca w winiarniach itp. W internecie znajduje się mnóstwo stron, skupiających ogłoszenia w sprawie pracy. Najpopularniejsze z nich to*:

www.jobscout24.ch

www.gratis-inserate.ch
www.jobs.ch
www.suche.ch/info/arbeit
www.treffpunkt-arbeit.ch
www.hoteljob.ch
www.betreut.ch
www.babysitting24.ch
www.stellen.ch

*Oczywiście poza odwiedzaniem stron, zbierających wszystkie możliwe ogłoszenia, polecam bezpośrednie zaglądanie do stron internetowych konkretnych firm.

Oprócz aplikowania się na wolne stanowiska pracy, można również spróbować szczęścia wysyłając tzw. Spontan Bewerbung, czyli spontaniczne zgłoszenia. Wysyłając swoje dokumenty do firmy, która nie deklaruje chęci zatrudnienia nowego pracownika, możemy trafić na ich listę oczekujących.

Skompletowane dokumenty zostawić można bezpośrednio w firmie lub filii, w której chce się pracować. Istnieje wtedy możliwość, że od razu zostanie się zaproszonym na rozmowę kwalifikacyjną. Oczywiście najłatwiej jest znaleźć pracę „z polecenia”. Jeśli posiada się jakiekolwiek znajomości w Szwajcarii, warto pytać! Być może ktoś o czymś słyszał, zna kogoś, bądź po prostu przekaże tę informację dalej.

 Poszukiwanie mieszkania

Ten temat był przeze mnie poruszany w dwóch ostatnich postach (LINK, LINK). Osoby, które są nowe w Szwajcarii z pewnością napotkają się z problemem znalezienia normalnego mieszkania. Alternatywą jest w ich przypadku wynajęcie pokoju w WG czy hotelach, które nastawione są na wynajem lokum dla pracowników na dłuższy okres. W takich miejscach ceny nie są zazwyczaj mocno wygórowane, często nie jest wymagana kaucja i można tam „przeczekać” pierwsze tygodnie zaklimatyzowania się w nowym miejscu.

Szwajcarskie błędne kolo

By jednak nie stworzyć złudnego wrażenia krainy mlekiem i miodem płynącej, muszę przestrzec Was przed błędnym kołem, w które wiele osób wpada. Niestety na początku mojego pobytu w kraju również miałam z nim do czynienia. Jak zauważyliście, otrzymanie pozwolenia na pobyt w Szwajcarii trwa dość długo. Nie jest możliwe stawienie się pierwszego dnia przyjazdu i automatyczne otrzymanie pozwolenia do ręki. Koniecznie należy przejść wyżej opisane procedury. W momencie rozpoczęcia poszukiwania pracy każdy pracodawca (mówię tu o legalnych źródłach zatrudnienia) wymaga dokumentu potwierdzającego nasze pozwolenie na pobyt i w tym miejscu następuje wspomniane błędne koło:

>>By otrzymać pozwolenie na pobyt wymagana jest umowa o pracę, by otrzymać umowę, należy przedstawić pozwolenie.<<

Taka sytuacja nie jest pojedynczym epizodem. Informuje Was o tym, gdyż wiele osób opowiadało mi o swoich początkach w Szwajcarii i w wielu przypadkach właśnie tak to wyglądało. Do tego dochodzi kwestia mieszkania, którego nie otrzymamy, nie mając pracy ani pozwolenia.

Co zrobić?

W takim przypadku nie ma dobrej rady, która rozwiązywałaby wszystkie problemy. Ze swej strony mogę jedynie powiedzieć, że nigdy w życiu nie zdecydowałabym się wyjechać w ciemno! Trzeba mieć naprawdę sporo odwagi i … gotówki, by spontanicznie wyemigrować w nieznane. W dobrej sytuacji są Ci, którzy posiadają jakiekolwiek znajomości w Szwajcarii, gdzie mogliby przemieszkać jakiś czas, a przy okazji zorientować się, jak wygląda sytuacja na miejscu. Dobrze jest jednak rozglądać się za pracą, będąc jeszcze w Polsce. Istnieją firmy, które chętnie zatrudniają obcokrajowców i nawet pomagają w znalezieniu mieszkania i zorganizowaniu pozwolenia. Słyszałam również, że w niektórych regionach Polski urząd pracy współpracuje ze szwajcarskimi firmami bądź rolnikami, którzy zatrudniają Polaków wraz z zakwaterowaniem.

Jeśli po przeczytaniu postu w dalszym ciągu istnieją w Waszych głowach niejasności i pytania, chętnie na nie odpowiem! Pytania możecie wpisywać w komentarzach (dzięki nim bedę mogła tworzyć kolejne posty), bądź – jeśli chcecie dowiedzieć się czegoś całkiem prywatnie – czekam na Wasze maile na adres dookola-swiata-w-jeden-dzien@wp.pl